1. Özel gereksinimli bireylerin tanıları kimler tarafından belirlenir?
Özel gereksinimli bireylerin tanılamaları çocuk ve ergen psikiyatristleri, gelişimsel pediatristeler ya da nörologlar tarafından yapılır.
2. Özel gereksinimli bireylerin tanılanması sürecinde nasıl bir yol izlenir?
Özel gereksinimli olduğu düşünülen bireyler aileleri ya da öğretmenleri tarafından tanıya yönlendirilir. Bunun için öncelikle hastanelerin çocuk ve ergen psikiyatrisi, nöroloji ya da gelişimsel pediatri bölümlerine başvurulur. Burada yapılan değerlendirmeler ve tetkikler sonucunda bireyin özel gereksinimli olduğuna karar verilirse bir kurul tarafından tıbbi tanı raporu verilir. Birey bu tıbbi tanıyla birlikte en yakın Rehberlik ve Araştırma Merkezine (RAM) başvurur. Burada “Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu” tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda ise bireye eğitsel tanılama yapılır ve uygun bir okul ortamına yerleştirilir.
3. RAM nedir?
RAM özel eğitim ya da psikoloji hizmetlerinin etkin şekilde yürütülmesi için Millî Eğitim Bakanlığına bağlı olarak çalışan ve ücretsiz destek veren kurumlardır. Özel gereksinimli çocukların hangi okula yerleştirileceği ve eğitim ihtiyaçlarına ilişkin kararlar bu kurumda alınmaktadır.
4. Tıbbi tanı özel eğitim hizmetlerinden faydalanmak için yeterli midir?
Tıbbi tanı özel eğitim hizmetlerinden faydalanmak için yeterli değildir. Özel eğitim hizmetlerinden faydalanmak için eğitsel tanı da gereklidir.
5. Tıbbi tanı ve eğitsel tanı arasındaki fark nedir?
Tıbbi tanı doktorlar tarafından konulurken, eğitsel tanı özel eğitim alanında çalışan uzmanlar ve öğretmenler tarafından yapılır.
6. Eğitsel tanı nedir?
Eğitsel tanı çocuğun eğitim ihtiyaçlarını belirlemek amacıyla özel eğitim alanında yetişmiş personel tarafından yapılan çocuğun tüm gelişim alanlarında ve gerekirse akademik alanlarda değerlendirildiği ve bu değerlendirmenin sonucunda performansının ve eğitim ihtiyaçlarının belirlendiği bir tanılamadır.
7. Eğitsel olarak tanılanan çocuk hangi okula devam eder?
Eğitsel tanılaması yapılan çocuk kaynaştırma kapsamında tipik gelişen akranlarının olduğu sınıflara (tam ya da yarı zamanlı olarak), tipik gelişen çocukların devam ettiği okullarda bulunan özel eğitim sınıflarına ya da benzer özellikleri olan özel gereksinimli çocukların devam ettiği ayrı okullara yerleştirilir.
8. Özel gereksinimli çocuklar hangi hizmetlerden yararlanır?
Özel gereksinimli çocuklar kaynaştırma, ayrı sınıf ve ayrı okulda da olsa kendilerine özgü geliştirilen Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarına (BEP) göre eğitim-öğretim faaliyetlerinden yararlanırlar. Kaynaştırmaya devam eden çocuklar için sınıf içinde, ortamda ve işleyişte düzenlemeler yapılır. Çocuklar daha önceden belirlenmiş zaman dilimlerinde destek odada kendi BEP’lerinde yer alan amaçlar doğrultusunda desteklenirler ve ders başarıları bu BEP çerçevesinde değerlendirilir. Ek olarak, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı hizmet veren özel özel eğitim merkezlerinden haftada 2, ayda 8 saat bireysel eğitim ve haftada 1, ayda 4 saat grup eğitimi hizmeti alırlar.
9. Özel gereksinimli bireylerle kimler çalışır?
Özel gereksinimli bireylerle bireyin ihtiyaçları doğrultusunda özel eğitim öğretmenleri, psikologlar, fizyoterapistler, ergoterapistler, rehberlik ve psikolojik danışma öğretmenleri, dil konuşma terapistleri, odyologlar çalışabilir. Bireyin ihtiyaçları doğrultusunda bu uzmanlardan bir ya da birkaçı bireyle çalışır. Özel gereksinimli bireylere yönelik hizmetleri bu uzmanlardan hangilerinin sağlayacağı bireye göre değişmekle birlikte özel eğitim öğretmenlerinin çok önemli bir rolü vardır.
