Disleksi terimi Yunanca dys- “engel” ve lexis- “kelime” terimlerinin birleşiminden meydana gelmiştir ve zeka geriliği veya eğitimde fırsat eksikliğine dayalı olmayan okuma ve heceleme yeteneğindeki yetersizlik olarak tanımlanmaktadır (Peer, 2012).
Öğrenme güçlüğü, yazılı ve sözlü dili anlamada temel olan bir veya birden fazla psikolojik sürecin etkilenmesiyle anlama, dinleme, okuma, yazma, matematik ve akıl yürütme gibi alanlarda ortaya çıkan güçlükler olarak tanımlanmaktadır. Bu alandaki güçlükleri tanımlamak için öğrenme güçlüğü, özel öğrenme güçlüğü, özgül öğrenme güçlüğü, özgül öğrenme bozukluğu, disleksi gibi farklı terimler kullanılmaktadır. Öğrenme güçlüğü olan çocuklar zekaları normal ya da normalin üstünde olduğu halde kendilerinden beklenen akademik performansı sergileyememektedirler. Zeka düzeyi ve var olan performans arasında fark olması, uygun eğitim olanakları sağlandığı halde belirtilerin devam etmesi, bu belirtilerin çocuğun yaşamında olumsuz etkilerinin olması ve öğrenmede yaşanan güçlüğün başka hiçbir bozuklukla (görme, işitme, ruhsal bozukluklar) açıklanamıyor olması durumunda öğrenme güçlüğü tanısı konulmaktadır.
Öğrenme güçlüğü üç grupta sınıflandırılmaktadır.
Bunlar;
Okuma güçlüğü (disleksi), kelime okuma doğruluğu, okuma hızı veya akıcılığı, okuduğunu anlama problemleri;
Matematik güçlüğü (diskalkuli); sayı hissi, ritmik sayma gibi ardıl becerilerde sınırlılıklar, aritmetik işlemleri doğru veya akıcı hesaplama güçlükleri ve problem çözme güçlükleri;
Yazma güçlüğü (disgrafi), yazma doğruluğu ve akıcılığındaki problemler, yazılı anlatımda güçlük, dilbilgisi ve noktalama işaretleri doğruluğunda, yazılı ifadenin netliği veya düzeninde yaşanan problemler olarak sınıflandırılmaktadır. Öğrenme güçlüğü olan çocuklar bu alanların birinde veya birkaçında problemler yaşamaktadırlar.
1. Öğrenme güçlüğü geçer mi?
-Öğrenme güçlüğü nöro-gelişimsel bir bozukluktur ve yaşam boyu devam eder. Bununla birlikte, öğrenme güçlüğü olan çocuklar zaman içinde problemler yaşadıkları alanlarda kendilerine çözüm yolları üretebilirler ve bağımsız yaşam becerilerini kazanırlar.
2. Disleksi öğrenme güçlüğünden ayrı bir tanı mıdır?
-Disleksi öğrenme güçlüğünün altında yer alan bir öğrenme güçlüğü çeşididir. Disleksili çocuklar öğrenme güçlüğü olan çocukların büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu nedenle öğrenme güçlüğü terimi yerine sıklıkla disleksi terimi kullanılmaktadır.
3. Öğrenme güçlüğü olan çocuklar başka tanılar alırlar mı?
-Öğrenme güçlüğü sıklıkla dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, kaygı bozukluğu, depresyon, panik atak gibi problemleri beraberinde getirebilir.
4. Öğrenme güçlüğünün tedavisi mümkün mü?
-Öğrenme güçlüğü bir hastalık olmadığı için herhangi bir tedavisi de bulunmamaktadır. Öğrenme güçlüğüne kaynaklı problemlerinin iyileştirilmesinde bilinen en etkili yol özel eğitim müdahaleleridir.
5. Öğrenme güçlüğü olan çocuk öğrenebilir mi?
-Öğrenme güçlüğü olan çocuklar tipik gelişen akranları gibi öğrenebilirler ve uygun destek sağlandığında oldukça benzer performans gösterebilirler. Bununla birlikte, öğrenme güçlüğü olan çocuklar daha yavaş öğrenebilirler, öğrenmek için ayırdıkları süre tipik gelişen çocuklardan daha fazla olabilir ve sık tekrar yapmaları gerekebilir.
Kaynaklar
Amerikan Psikiyatri Birliği [American Psychiatric Association]. (2013). Mental bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı [Diagnostic and statistical manual of mental disorders] (5. baskı). American Psychiatric Publishing.
